We leven langer en dat creëert nieuwe uitdagingen en kansen voor onze samenleving. Het belang van een leeftijdsvriendelijk beleid wordt steeds groter. 15.000 inwoners (of 20% van de inwoners) van de stad Sint-Niklaas zijn 65 jaar of ouder. Ook het aantal inwoners ouder dan 80 jaar neemt toe. Op dit moment zijn 4500 inwoners in Sint-Niklaas al 80-plussers. Het is een prioritaire doelstelling om van Sint-Niklaas een leeftijdsvriendelijke stad te maken. Dit beleid moet maatregelen bevatten die meer kansen creëren voor ouderen om gezond en actief ouder te worden.
Onderzoek heeft uitgewezen dat cultuurparticipatie een positief effect heeft op het welbevinden en de gezondheid van ouderen. Ook personen met een grote zorgbehoefte of mensen met dementie zijn nog in staat om actief kunst te beoefenen. Deelnemen aan culturele activiteiten en kunst creëren zijn voor ouderen een bron van expressie en zingeving en hebben bovendien een positieve impact op de sociale cohesie.
Het stadsbestuur van Sint-Niklaas ziet dan ook de vele voordelen van de verbinding van kunst met zorg en welzijn. Met het stadsproject KUNSTDOETLEVEN! (2016 – 2018) willen we de actieve deelname van ouderen aan kunst en cultuur verhogen. De eerste stap is een sterke samenwerking bewerkstelligen tussen de diensten van cultuur enerzijds en de diensten van welzijn en zorg anderzijds. De stad wil eveneens acties opstarten om leeftijdsdiscriminatie tegen te gaan (vooroordelen, uitsluiting, te weinig rekening houden met ouderen). Belangrijk hiervoor is een dynamisch en positief beeld van ouderen en het ouder worden. Het faciliteren en zichtbaar maken van kunstuitingen voor en door ouderen dragen bij aan een positieve beeldvorming van ouderen. Tenslotte biedt kunstbeoefening ook veel mogelijkheden tot intergenerationele contacten, wat ten goede komt aan de solidariteit tussen de generaties.
Ook de stedelijke ouderenraad werkt mee aan dit project. Hij zoekt toenadering tot de cultuurraad door bijvoorbeeld agendapunten uit te wisselen, het belang van de matinees in de stedelijke stadsschouwburg in de kijker te zetten, … In de Ouderenweek zal er op vraag van de ouderenraad ook extra vervoer ingelegd worden om ouderen vanuit de deelgemeentes vlot te laten deelnemen aan de activiteiten. Vanuit de cultuurraad en de ouderenraad is er eveneens vertegenwoordiging in de klankbordgroep van KUNSTDOETLEVEN!.
Acties in Sint-Niklaas
Er bestaan al enkele mooie voorbeelden van acties in Sint-Niklaas. Binnen de woonzorgcentra van het OCMW is de zangroep Cantanos opgericht waarin personen met dementie zingen. Samen met het Bloemetjeskoor, een koor voor personen met een beperking, treedt Cantanos ook buiten het woonzorgcentrum op.
Vanuit de Stedelijke Academie voor Muziek, Woord en Dans maakt men af en toe de oversteek naar woonzorgcentrum Het Hof om te zingen of musiceren voor en met de bewoners. Bovendien nodigt het stedelijk museum de bewoners van de aanpalende serviceflats uit om op bezoek te komen.
In woonzorgcentrum Ter Wilgen heeft men vorig jaar een tovertafel aangekocht. De tovertafel tovert lichtanimaties op tafel met zeer eenvoudige opdrachten zoals vallende blaadjes die weggeveegd kunnen worden. De animaties prikkelen de bewoners (met dementie) om erop te reageren. Ze bevorderen zelfs het contact met andere bewoners of familie.
Ook buurtwerkingen zijn actief met kunst bezig. De kortfilm Levende Zielen, een initiatief van stedelijke buurtwerking Elisabethwijk in Sint-Niklaas, is reeds bekroond met de zilveren Publica-award (de Matexi award) voor het meest verbindende buurtinitiatief. Buurtbewoner Johan Dehandschutter en zijn kompaan Francis Vanhoutte, beiden docent aan de Academie voor Schone Kunsten van Antwerpen, zijn de regisseurs en zij werkten in samenspraak met de buurt het scenario uit.
In het najaar van 2016 zullen eveneens enkele nieuwe, inspirerende acties specifiek voor en door ouderen van start gaan. Zo start KUNSTDOETLEVEN! in het komende schooljaar een intergenerationeel project op in samenwerking met de school Forum Da Vinci en Johan Baeyens van Gemeenschapscentrum De Zeyp. De bedoeling is om bijeenkomsten te organiseren waarbij jongeren vanuit de school en ouderen vanuit serviceflats in de buurt samen iets creëren.
De Dienst Toerisme zal op zijn beurt een vorming aanbieden aan zijn gidsen rond het thema dementie, zodat de dienst toegankelijke gidsbeurten kan aanbieden aan deze doelgroep.
In de Vrije Ateliers, een onderdeel van het cultuurcentrum, zal een namiddag georganiseerd worden waarbij ouderen kennis kunnen maken met het aanbod via demonstraties. Er wordt dit jaar zelfs voor de eerste keer een musicalaanbod voor senioren gelanceerd. De nadruk ligt er op je talenten ontdekken en ontwikkelen op je eigen ritme. Je hoeft geen kunstenaar of ervaren danser te zijn om hiermee te starten.
Het is nodig om de verbinding cultuur en welzijn te behandelen op verschillende beleidsniveaus. Op 29 en 30 mei 2017 organiseert de stad in samenwerking met de Vlaamse overheid een conferentie in de Stadsschouwburg. Hiermee willen we organisaties en personen uit de welzijns- en zorgsector enerzijds en kunst- en cultuursector anderzijds, informeren, inspireren en tot acties aanzetten.
De stad Sint-Niklaas is ook partner in het Europees project ‘Long Live Arts inspires Age Friendly Cities’. Via die weg is uitwisseling met andere Europese steden mogelijk.
Meer informatie
Sara Janssens, adviseur Seniorenbeleid Stad Sint-Niklaas: 03 778 37 19 - sara.janssens@sint-niklaas.be
Patricia Maes, adviseur Vrijetijdsparticipatie Stad Sint-Niklaas: 03 778 33 79 - patricia.maes@sint-niklaas.be
