Voor Landelijke Gilden is het duidelijk: van een tuin genieten doe je niet alleen. De ervaring heeft ons geleerd dat een tuin een plek kan zijn die in heel wat contexten mensen met elkaar verbindt. Dat resulteert in een eenvoudig en origineel concept: een ‘warme tuin’ of een inclusieve volkstuin, die wordt aangelegd binnen de (al dan niet spreekwoordelijke) muren van een zorgvoorziening. Een ‘warme tuin’ wordt zo een volkse tuin, een zorgende tuin, een verbindende tuin.
Wat is een ‘warme tuin’?
Een ‘warme tuin’ is een volkstuin in een zorgvoorziening. Het is geen klassieke volkstuin en ook geen klassieke zorgtuin. Het is een mix van beide. Het sociale contact in een warme tuin is belangrijker dan de grootte van de oogst. Er zijn in Vlaanderen heel wat volkstuinen: plekjes waar mensen hun eigen stuk grond bewerken, maar tegelijk sociale contacten leggen met andere tuiniers. Daarnaast bestaan er ook al zorgtuinen waar zorginstellingen samen met bewoners werken in hun eigen tuin. Het tuinieren heeft een therapeutisch effect. Landelijke Gilden combineert beide tuinen en doopt dit concept tot ‘warme tuin’: een volkstuin binnen de ‘muren’ van een zorgvoorziening. Een warme tuin biedt de kans aan de bewoners om actief bezig te zijn, of gewoon te genieten van het kijken naar tuinierende mensen uit de buurt.
Het idee is eenvoudig en origineel: een zorgvoorziening, bijvoorbeeld een woonzorgcentrum, stelt perceeltjes grond ter beschikking waarop mensen uit de buurt komen tuinieren. Ook scholen of verenigingen kunnen er een tuintje onderhouden. Bewoners van de zorgvoorziening kunnen dan komen kijken of werken mee. In deze ‘volkse tuin’ (waar mensen uit het dorp samen tuinieren) en ‘zorgende tuin’ (waar tuinieren een therapeutische waarde aanbrengt) ontstaat een verbinding tussen mensen met een zorgbehoefte en de buitenwereld - dorpsbewoners, bezoekers, vrijwilligers - op een spontane en laagdrempelige manier. De warme tuin brengt mensen in contact met de niet-evidente of onbekende zorgcontext.
De coördinatie van deze volkse tuin gebeurt door een vrijwilliger, in goed overleg met de voorziening. Daardoor blijft de personeelsinzet vanuit de voorziening beperkt. Van de tuiniers wordt verwacht dat zij hun tuin goed onderhouden. Zij komen gewoon tuinieren en hoeven zich niet structureel te engageren als zorgvrijwilliger. De drempel om deel te nemen blijft daardoor laag. Bewoners tuinieren ook in de warme tuin of ze komen kijken en maken kennis met de tuinier(s). Op deze manier kan een unieke verbinding ontstaan tussen de bewoners en de tuiniers.
Bij de aanleg van de tuin gaat er bijzondere aandacht naar de inrichting. Het plaatsen van zitbanken en het aanleggen van een wandelpad zijn daar voorbeelden van. Daardoor krijgt de warme tuin een belangrijk zorgend effect. Bewoners worden op die manier gestimuleerd om te genieten en te participeren, een bijzondere en niet te onderschatten therapeutische waarde.
Waar kan Landelijke Gilden helpen?
Landelijke Gilden is overtuigd van dit concept en wil ondersteunen bij het opzetten van een warme tuin. Er kan geen kant- en- klare warme tuin afgeleverd worden, want de context in elke voorziening en elke buurt is anders. Men moet in de eerste plaats zelf aan de slag met het plaatselijke netwerk. Daar kan Landelijke Gilden zijn rol spelen door de voorzieningen in contact te brengen met de plaatselijke Landelijke Gilde via een 'snuffelsessie'. De projectmedewerker komt langs en verkent de mogelijkheden met de zorgvoorziening, de plaatselijke landelijke gilde, andere vrijwilligers, … voor een warme tuin. Wat zijn de knelpunten? Welke mensen dienen aangesproken te worden? Op basis van deze bijeenkomst wordt beslist om al dan niet een warme tuin op te starten. Als het concept effectief wordt uitgerold, kan een voorziening rekenen op een startpakket met campagnemateriaal, tips om aan de slag te gaan en te blijven, regelmatige communicatie via een nieuwsbrief en Facebook, ...
Heb je groene vingers en heb je zin om als vrijwilliger mee te helpen? Wil je een warme tuin oprichten? Neem dan contact op met Karen Verplancke, 0473 45 75 87 of karen.verplancke@landelijkegilden.be.
Dit project wordt mee mogelijk gemaakt door cofinanciering uit Platteland Plus, bestaande uit middelen van Vlaanderen en de provincie Antwerpen. Cera maakt het mogelijk de campagne over heel Vlaanderen bekend te maken bij zorgvoorzieningen en plaatselijke afdelingen.
Karen Verplancke
Projectmedewerker Landelijke Gilden
