© Diksmuide
In 2019 besliste het stadsbestuur van Diksmuide – in het kader van een nieuwe visie op participatie - om de niet decretaal verplichte adviesraden te hervormen tot klankbordgroepen. Een beslissing waar de stad later op terugkwam, toen ze merkte dat die werking in de praktijk moeilijk te realiseren viel. Hoe de participatie dan wél bevorderd werd? Via een uniforme afsprakennota. Die nota richt zich op alle adviesraden, behalve de gemeentelijke commissie voor ruimtelijke ordening (GECORO). Ze wil komaf maken met ouderwetse regels en de adviesraden nieuw leven inblazen.
Enkele jaren geleden werden een aantal adviesraden omgevormd tot klankbordgroepen. Vandaag zijn het allemaal opnieuw officieel erkende adviesraden. Kan je dat even toelichten?
Tone Vannieuwkerke, medewerker communicatiedienst en bevoegd voor participatie: “In 2019 besliste de stad om enkel wettelijk verplichte adviesraden te behouden. De stad wilde andere adviesraden niet zomaar afschaffen. Ze speelde met het idee om de andere raden te hervormen tot klankbordgroepen, en zo participatie in Diksmuide te bevorderen. Het stadsbestuur dacht namelijk dat de naam ‘klankbordgroep’ laagdrempeliger klonk dan de naam ‘adviesraad’. En dat die nieuwe naam dus ook nieuwe leden zou aantrekken. En door geen officiële adviesraad meer te zijn, dacht de stad ook dat de klankbordgroepen vrijer zouden kunnen werken. Het voldoen aan de man-vrouwverhouding is voor veel adviesraden immers een moeilijk gegeven.”
“Waarom die beslissing er kwam? Diksmuide startte aan een participatietraject, en de hervorming van de adviesraden maakte daar deel van uit. Maar al snel bleek dat de leden van de adviesraden aanvoelden dat de omvorming naar een klankbordgroep niet het gewenste effect had. De leden wilden belangrijk blijven voor de stad, en dus hoopten ze hun officiële erkenning te behouden. En lokale beleidsmakers ontdekten al snel dat ook een klankbordgroep, als ze die officieel wilden erkennen, aan bepaalde regels gebonden moest blijven. Ook klankbordgroepen konden dus niet volledig vrij werken. En daarom draaide de stad de beslissing tot de omvorming naar klankbordgroepen terug. In juni 2023 kregen alle adviesraden opnieuw een officiële erkenning.”
Toen bleek dat de omvorming naar een klankbordgroep niet het gewenste effect had, kregen alle adviesraden opnieuw een officiële erkenning.
Tone Vannieuwkerke, medewerker communicatiedienst en bevoegd voor participatie in Diksmuide
Maar er loopt wel nog steeds een participatietraject in Diksmuide?
Tone: “Klopt. Om de adviesraden nieuw leven in te blazen, werd beslist om een uniforme afsprakennota op te stellen. Wat er in die afsprakennota staat? Het doel van de adviesraden wordt er duidelijk in toegelicht, want veel leden en inwoners wisten amper wat de adviesraden eigenlijk deden. De afsprakennota licht ook de nieuwe, uniforme structuur, van de adviesraden toe. Elke adviesraad bestaat nu uit een stuurgroep. In die groep zitten een aantal mensen die zich engageren om voor een lange tijd deel uit te maken van de raad. De stuurgroep bepaalt het reilen en zeilen van de adviesraad.”
“Daarnaast bestaat elke adviesraad ook uit teams. Die teams worden ad hoc opgericht, wanneer een specifiek thema de nodige aandacht moet krijgen. Elke inwoner die wil, kan voor een korte tijd deel uitmaken van een team. En in elk team zetelt er ook iemand van de stuurgroep. Die persoon koppelt alle input uit de teams terug naar de adviesraad. Door met flexibele teams te werken, hopen we dat meer inwoners interesse zullen hebben om aan de raad te participeren.”
Sylvie Anzempamber, coördinator vrije tijd: “Met die nieuwe afsprakennota willen we komaf maken met oude statuten en regels. De raden hebben bijvoorbeeld geen Algemene Vergadering meer, waarin leden met stemrecht zetelen. De nota wil echt participatie bevorderen, en moedigt de adviesraden aan om ook onderling samen te werken. Aan een team van de seniorenadviesraad, kan er bijvoorbeeld ook iemand deelnemen van de cultuurraad of de sportraad. Bijvoorbeeld als het gaat over toegankelijkheid. En wanneer een raad informatie wil inwinnen bij een brede groep inwoners, kan de raad een vergadering openstellen voor alle inwoners, seniorenverenigingen, adviesraden, bewonersplatformen en noem maar op. De nota geeft de raden vrijheid en inspiratie om te experimenteren met participatievormen.”
Tone: “We willen de werking van de adviesraden ook transparanter maken. Op de stadswebsite vind je nu een overzicht van alle bestaande raden, én van de leden van alle raden. Dat kan voor herkenbaarheid zorgen bij de inwoners. Wanneer inwoners een gezicht kunnen plakken op de leden, kunnen ze leden ook sneller aanspreken wanneer ze vragen of bedenkingen hebben. En ook de verslagen van vergaderingen worden integraal online gezet, zodat inwoners een inkijk krijgen in de werking en agendapunten van de raad.”
Met die nieuwe afsprakennota willen we komaf maken met oude statuten en regels.
Sylvie Anzempamber, coördinator vrije tijd
Zette het participatietraject nog zaken in gang?
Tone: “Van januari 2024 komt er ook een burgerbudget aan. Dat houdt in dat bewoners vrij projecten zullen kunnen indienen. Een jury zal die projecten beoordelen, en via een stemming zullen er enkele projecten met een budget van de stad gerealiseerd worden. Onder andere leden van de adviesraden, bewonersplatformen en verenigingen zullen in de jury zetelen.”
Sylvie: “Het doel is om de afsprakennota en het burgerbudget samen te voegen in een participatiereglement. Dat reglement is nog volop in de maak, maar het zal een overzicht geven van alle mogelijke participatievormen in Diksmuide.”
“We toetsten de afsprakennota ook af bij lokale beleidsmakers en schepenen. De nota is een signaal voor beleidsmakers om de adviesraden serieus te nemen. Schrijft een raad een advies? Dan is het de bedoeling dat het lokaal bestuur dat advies ter harte neemt. Kan een advies niet gevolgd worden? Dan verwacht de adviesraad een antwoord in de vorm van een motivering. De betrokken schepenen vinden het positief dat we de participatie van bewoners naar een hoger niveau willen tillen. Ook zij zijn benieuwd hoe deze nieuwe manier van werken zal uitdraaien.”
Via het burgerbudget zullen bewoners vrij projecten kunnen indienen.
Tone Vannieuwkerke, medewerker communicatiedienst en bevoegd voor participatie in Diksmuide
Hoe zijn de reacties op deze nieuwe participatievisie?
Tone: "Het is nog even afwachten wat de effecten zullen zijn, want de uitrol zit nog steeds in de beginfase. En een halfjaar na de verkiezingen, willen we de nieuwe werking evalueren. Mocht het nodig zijn, kunnen we de afsprakennota dan nog wat bijsturen. De seniorenraad is in elk geval enthousiast, en werkte al met een team een knelpuntenwandeling uit. In dat team zaten ook inwoners die geen lid zijn van de adviesraad. Dat kunnen we alleen maar toejuichen. Met dat project was de seniorenraad meteen een schoolvoorbeeld van goede ouderenparticipatie.”
Sylvie: “De adviesraden werden bovendien betrokken bij de opmaak van de nota. Samen met seniorenambtenaar Katrien werkte ik een eerste versie van de nota uit. Die versie werd bij alle adviesraden afgetoetst. Dat vonden de raden positief, want ze voelden zich daardoor letterlijk en figuurlijk erkend. Het is nu aan de adviesraden om met de nota aan de slag te gaan, en de raden op een creatieve manier nieuw leven in te blazen. En wij kunnen alleen maar hopen dat deze manier van werken zoveel mogelijk inwoners aanmoedigt om deel uit te maken van raden én teams.”
