© 't moNUment
In 2016 richtte stad Mechelen een inloophuis dementie op. Een plek waar mensen met dementie en hun mantelzorgers vrijblijvend kunnen langskomen om informatie te verkrijgen en advies in te winnen over dementie. Het inloophuis kreeg de naam ’t moNUment. Die naam duidt meteen ook de visie van het inloophuis: mensen met dementie en hun mantelzorgers moeten de kans krijgen om te genieten. Niet vandaag of morgen, maar nu. Het moment is belangrijk.
Het inloophuis geeft daarom niet enkel informatie en advies. Mensen ontmoeten er ook lotgenoten, er zijn praatgroepen en er worden activiteiten georganiseerd. Hilde De Weerdt, coördinator van ’t moNUment, licht ons de werking van het huis toe.
Dementievriendelijk Mechelen
Mechelen streeft ernaar een dementievriendelijke stad te zijn. Dat wil zeggen dat mensen met dementie er de kans blijven krijgen om deel te nemen aan de samenleving. Om het project ‘dementievriendelijk Mechelen’ waar te maken, werd er in 2016 een inloophuis in het leven geroepen. “En in 2019 stapten we in het Europees project MONUMENT, om het inloophuis verder uit te bouwen tot een echt Odensehuis”, legt De Weerdt uit. Odensehuizen zijn vooral bekend in Nederland. Het zijn inloophuizen waarbij het verlenen van informatie en advies, én het creëren van een ontmoetingsplek voor mensen met dementie en hun naasten, centraal staat.
Alles op één plek
De voordelen van ’t moNUment? “Dankzij het inloophuis moet je niet zoeken waar je met vragen rond dementie terecht kan, waar je advies kan inwinnen of waar je lotgenoten kan ontmoeten”, vertelt De Weerdt. In het begin vond niet iedereen die er nood aan kan hebben, de weg naar het inloophuis. Maar ondertussen is ’t moNUment een gekende plek. “Ik heb het inloophuis bekend gemaakt bij ziekenhuizen, huisartsen en apothekers. Ik ging babbelen met (ouderen)verenigingen en stuurde nieuwsbrieven uit”, vertelt De Weerdt. “Maar ondertussen doet de mond-tot-mondreclame zijn werk. En zorgorganisaties verwijzen de mensen die er baat bij kunnen hebben, steevast naar ons door.”
Dankzij het inloophuis moet je niet zoeken waar je met vragen rond dementie terecht kan, waar je advies kan inwinnen of waar je lotgenoten kan ontmoeten.
Hilde De Weerdt, coördinator ’t moNUment
Ook de stuurgroep van het inloophuis zorgt ervoor dat iedereen zijn weg naar ’t moNUment vindt. “De stuurgroep bestaat uit vertegenwoordigers van eerstelijnsorganisaties, zoals bijvoorbeeld huisartsen, referentiepersonen dementie, apothekers, maatschappelijk werkers en thuisverpleegkundigen. En ook het Expertisecentrum Dementie en de Alzheimer Liga maken deel uit van die groep”, legt De Weerdt uit. “Dankzij die stuurgroep capteren we bovendien de noden en behoeften van de doelgroep.”
Waarom er geen mensen met dementie zelf deel uitmaken van de stuurgroep? “Dat is een bewuste keuze”, knikt De Weerdt. “Zo’n stuurgroepvergadering duurt twee uur. Voor veel mensen met dementie zijn die vergaderingen al snel te lang. En bovendien wordt er in die vergaderingen rap gebabbeld, en springen we van onderwerp naar onderwerp. Dat zorgt dan weer voor veel prikkels. Daarom zijn we blij dat we de input van mensen met dementie zelf mee krijgen via onze bezoekers van het inloophuis, de Alzheimer Liga en Expertisecentra Dementie.”
Advies, lotgenotencontact en activiteiten
In het inloophuis zelf kunnen mensen terecht met allerlei vragen. Elke dinsdag- en vrijdagnamiddag is er – tussen half 2 en half 5 - een vrij inloopmoment. “Enkele van onze vrijwilligers ontvangen de mensen met dementie en hun mantelzorgers en beantwoorden hun vragen of geven advies. Daarnaast organiseren de vrijwilligers ook activiteiten. Sommige mensen willen genieten van een kopje koffie, andere hebben zin om te wandelen, nog andere willen creatief bezig zijn, lezen, muziek maken of een partijtje tafeltennis spelen”, vertelt De Weerdt. “Daarnaast kunnen mensen in het inloophuis terecht voor wegwijsgesprekken. Die gesprekken voer ik op afspraak. Tijdens de gesprekken luister ik waar mensen tegenaan lopen in het dementieproces, ondersteun ik mantelzorgers en maak ik hen wegwijs binnen het zorglandschap.”
In het inloophuis gaan er ook familiegroepen en praatcafés door. Daar komen allerhande thema’s aan bod. Van het omgaan met veranderd gedrag tot het plannen van uitstappen en vakanties. “En ook het lotgenotencontact is belangrijk. Mensen kunnen hier samen lachen, en samen verdrietig zijn.”
Op geregelde tijdstippen is er ook een maatschappelijk werker in het inloophuis aanwezig, die mensen met dementie en hun mantelzorgers administratief ondersteunt. “Dat is een enorme meerwaarde”, weet De Weerdt. “Ik hoor vaak dat mantelzorgers vergeten om bijvoorbeeld de mantelzorgpremie aan te vragen. Omdat ze niet weten dat die premie bestaat, omdat ze er geen tijd voor hebben of omdat ze het overzicht tussen alle paperassen verliezen.”
Dementievriendelijke horeca
Het inloophuis werkt ook mee aan grotere projecten om van Mechelen een dementievriendelijke plek te maken. “We vingen bijvoorbeeld veel signalen op van mensen met dementie die graag uit eten gaan, maar de restaurants en cafés in de buurt te druk vonden. Want sommige mensen met dementie zijn snel overprikkeld. Anderen vonden de menukaart te moeilijk om te lezen. Om hen toch ook de kans te geven om te genieten van horeca, werken we aan een project om de stad te voorzien van dementievriendelijke horeca. We organiseren vormingen voor horecamedewerkers, om hen te informeren over dementie. Hoe kunnen ze de aandoening herkennen? Hoe moeten ze omgaan met mensen met dementie? Welke noden hebben zij, en hoe kan de zaak zich daaraan aanpassen?”
En er zijn ook projecten met de bibliotheek van de stad. Of met de lokale politie, over vermissingsformulieren. “En met de dienst toerisme werken we samen rond dementievriendelijke wandelingen.”
Verbinding met de samenleving
Het inloophuis bevindt zich in het lokaal dienstencentrum De Schijf. “Daardoor blijven we verbonden met de maatschappij”, knikt De Weerdt. “De bezoekers van het LDC kennen de bezoekers van ’t moNUment en omgekeerd. Ze gaan in gesprek met elkaar, en nemen samen deel aan activiteiten. Dat verlaagt ook de drempel om het inloophuis binnen te stappen. Mensen die al jarenlang naar het LDC gingen, kennen ’t moNUment en hebben geen schrik om bij ons aan te kloppen met vragen, wanneer ze in aanraking komen met dementie.”
In alle informatiebrochures van het inloophuis, staat mijn naam. Dat is een bewuste keuze en maakt het makkelijker om mij aan te spreken.
Hilde De Weerdt, coördinator ’t moNUment
“Ik ben ook een gekend gezicht in de buurt”, gaat De Weerdt verder. “In alle informatiebrochures van het inloophuis, staat mijn naam. Dat is een bewuste keuze en maakt het makkelijker om mij aan te spreken. En wanneer mensen mij opbellen of mij mailen, herkennen ze mijn naam. Zo proberen we de drempel te verlagen om hulp te zoeken.”
Ondersteunende technologie
Sinds kort leent het inloophuis ook ondersteunende technologie uit aan mensen met dementie. Zoals een klok waarop duidelijk het uur en de datum staan. Gemakkelijk te bedienen radio’s. Een telefoon met fototoetsen. Een GPS-tracker - een hulpmiddel waardoor de persoon met dementie langer zelfstandig kan blijven en de mantelzorger zich geruster voelt. En een interactieve kat, die mensen gezelschap geeft. “Technologie kost veel. Er is dus een hoge drempel voor mensen om die hulpmiddelen aan te kopen. Daarom informeren we mensen uitgebreid over de verschillende soorten hulpmiddelen, en we kijken samen met hen welk toestel hen kan helpen.”
Wanneer mensen interesse hebben in een hulpmiddel, kunnen ze het toestel lenen in het inloophuis. “Mensen met dementie kunnen het toestel waar ze benieuwd naar zijn, gratis drie weken mee naar huis nemen. Zo leren ze het hulpmiddel kennen en ondervinden ze of het iets voor hen is, vooraleer ze overgaan tot een aankoop.”
We informeren mensen uitgebreid over technologische hulpmiddelen, en we kijken samen welk toestel hen kan helpen.
Hilde De Weerdt, coördinator ’t moNUment
Of mensen weigerachtig staan tegenover technologie als hulpmiddel? “Eigenlijk niet”, weet de Weerdt. “Ondersteunende technologie is niet zó nieuw meer. Mensen hebben er al veel over gehoord, en zijn benieuwd om het te leren kennen. De meeste mensen zijn zich ervan bewust dat technologie menselijke ondersteuning niet kan vervangen. En dat is ook de bedoeling helemaal niet. Het kan wél aan aanvulling zijn op warme, menselijke zorg. En technologie kan mantelzorgers op heel wat vlakken ontlasten.”
Infodagen voor steden en gemeenten
’t moNUment biedt infodagen aan om ook andere steden en gemeenten te laten kennismaken met de werking van het inloophuis. “Het inloophuis zoals in Mechelen - dat gebaseerd is op het Odensehuis - is voorlopig nog uniek in België. Maar het is wél een enorme meerwaarde. En we merken dat er vanuit andere steden en gemeenten een grote interesse is om een soortgelijk inloophuis op te richten. Via een jaarlijkse infodag laten we hen kennismaken met ’t moNUment, en geven we hen tips hoe ze zelf een inloophuis kunnen opstarten. Want alleen kunnen we mensen met dementie en hun mantelzorgers niet ten volle ondersteunen. Als we allemaal samenwerken, kunnen we veel meer”, besluit De Weerdt.
Meer lezen over het inloophuis? Dat kan hier.
